حجاب از صدر تا ذیل: کنکاشی در فواید و مضرات امروزین
یادداشت - مصطفی آشفته: خارج فقه و اصول، ارشد روابط بین الملل
یکی از مسائل مهمی که امروزه در کشورهای اسلامی بسیاری از توجهات را به خود جلب کرده مقوله حجاب است. شاید این سخن از واتسن فیلسوف غربی درست باشد که تابهحال هیچ پوششی بهاندازه حجاب مورد مناقشه نبوده است. هنگامیکه از زاویه دین به هر موضوعی مینگریم باید برای صحتوسقم آن چند مؤلفه را پیش روی خود قرار دهیم: آیات، روایات، سنت و سیره. این معیارها ملاک درستی یا نادرستی یک مسئله است. حجاب موضوعی است که هم آیات و هم روایت و سنت و سیره بر آن مهر تائید زدهاند.
حجــاب بــه معنــای پوشــیده بودن است به مفهوم مانع و حائل میان دو چیز. لذا زن محجوب، زنی است که پوشیده باشد..آیات 31سوره نور، و آیه 59 و 53 و 33 و 23 سوره احزاب صراحتاً رعایت حجاب را متذکر میشوند. بررسی و تفسیر هر یک از این آیات در این مجال نمیگنجد لکن درشان نزول آیه 31سوره نور امام باقر (ع) میفرمایند امام باقر (علیهالسلام )در تفسیر این آیه میفرماید: در مدینه، جوانی از انصار، باخانمی روبهرو شد. زنان در آن زمان، مقنعهها را پشت گوشها میانداختند. جوان نگاه را به آن خانم دوخت و او همچنان به راه خود ادامه میداد. هنگامیکه زن از برابر وی رد شد، باز به زن نگاه میکرد و را ه خود را ادامه میداد. تا داخل کوچهای شد و همچنان به پشت سر نگاه میکرد، استخوان، یا شیشهای که در دیوار بود، صورت وی را درید. خون بر لباس و سینهاش، ریخت نزد پیامبر(ص) آمد و حضرت او را به آن حالت دید، فرمود: این چه حالتی است؟ جوان داستان را برای حضرت بازگفت: آنگاه جبرئیل(ع) بر پیامبر نازل شد با این آیه شریفه: «ای رسول ما، به مؤمنان بگو: چشم های خود را فرو نهند و خویشتن را حفظ کنند.
یکی از مفسران در مورد آیه 59 احزاب میگوید: شبهنگام که زنان برای گزاردن نماز مغرب و عشاء و صبح، پشت سر رسول خدا(ص) از منزل خارج میشدند و بهسوی مسجد روان میشدند، جوانان بر سر راه آنان مینشستند و به آزار و اذیت زنان نمازگزار میپرداختند. در این هنگام این آیه نازل شد که به زنان و همسران بگو چادر بر دوش گیرند تا مورد آزار قرار نگیرند، همه از این موضوع استقبال کردند و چادر بر دوش انداختند و موی خود را پوشانیدند تا این پیام را به آزاردهندگان برسانند محجوب هستند.
در روایات اما مفصل به این موضوع پرداختهشده از اساس رعایت حجاب تا حد و حدود و چگونگی آن از ثواب و عقاب آن و آثار و فواید آن. گلی از این گلستان روایت امام باقر است که میفرماید: دختر بایستی باید بعد از بلوغ روسری بر سر نهد مگر اینکه قادر به تهیه آن نباشد. در مورد حجاب آنچه مهمتر است حساسیت اهلبیت به رعایت عملی آن است.
حضرت زهرا(س)، حضرت معصومه(س) و حضرت زینب(س) الگوهای رعایت حجاباند. در اهمیت حجاب در زندگی حضرت زهرا(س) همین بس که شخصی نابینا پس از اجازه گرفتن وارد خانه او شد حضرت زهرا چادر بر سر انداخت و فرمود گرچه او مرا نمیبیند اما من او را میبینم. پیامبر که در آنجا بود فرمود بهراستی پاره تن من هستی.
او در وصیتش به همسر میفرماید بدنم را شبانه غسل بده تا نامحرمی نبیند و تابوتم را چنان انتخاب کن که کسی مرا نبیند. همسایه امیر المومنین(ع) میگوید: منزلم نزدیک منزل ایشان بود اما هرگز صدای زینب را نشنیدم و او راندیدم هرگاه به زیارت بارگاه پیامبر میرفت با پدر و برادرانش میرفت و چون به آنجا میرسیدند حضرت علی (ع) شمعها را خاموش میکرد تا نامحرمان زینب را نبینند. هنگامیکه در حالت اسیری او را به کوفه و میان جمعیت بردند علی رقم اینکه پوشیده بود به نامحرمان میگفت چشمان خود را از ما فروگیرید و نگاه نکنید. حضرت معصومه هنگامیکه برای ملاقات برادرش امام رضا(ع) به ایران آمد درراه سفر همیشه در کجاوه بود و پوشیده درحالیکه برادرانش اطراف او را گرفته بودند. هنگامیکه به ساوه رسید و برادرانش را شهید کردند مرد مسنی به نام موسی از قم خود را به آنها رساند و ایشان را به قم برد مردم قم برای استقبال از ایشان تجمع بزرگی کردند و هرکس ایشان را به منزل خود دعوت میکرد درحالیکه کسی صورت او راندید. و در مدتی که در قم ساکن بود علیرغم اینکه برادرانش را شهید کرده بودند کسی صدای شیون و ناله او را نشنید.
تحقیقات تاریخی نشان میدهد حجاب در بین زنان قبل از اسلام نیز مرسوم بوده مادها پیراهن بلند چیندار، شلوار تا مچ و چادر و شنلی روی لباسها میپوشیدند و در زمان هخامنشیان و اشکانیان نیز این پوشش مرسوم بوده اما اکنون موضوع حجاب اهمیت بیشتری یافته است. بسیاری از آسیبهای اجتماعی ارتباط مستقیم و غیرمستقیم با این مسئله دارد.
حجاب عامل مهمی در سلامت روانی جامعه است و بیحجابی مایه تنزل و بیثباتی خانواده میشود. موتسکیو فیلسوف فرانسوی دراینباره میگوید: بیحجابی روح مردم را به بطالت میکشاند آنقدر مفاسد در جامعه به بار میآورد که خوب است حجاب در قوانین گنجاده شود. حجاب باعث اعتلای جامعه و کرامت زنان است و زمینه سو استفاده از آنها را کاهش میدهد و متقابلاً زمینه استفاده از خلاقیت و تفکر بانوان در جامعه را فراهم میکند.
باعث استحکام خانواده و تعالی جامعه است و بیحجابی دریچه ورود به مفاسد است. از ناآرامیهای ذهنی زن و مرد آغاز میشود نهان خانواده را متزلزل و شخصیت زن را خدشهدار میکند و نهایتاً به بزهکاریهای اجتماعی ختم میشود. بنابراین حجاب گرچه اشخاص را مورداشاره میگیرد اما فواید و مضرات آن در شخص باقی نمیماند بلکه به خانواده و اجتماع تسری پیدا میکند لذا هرگز مسئلهای خصوصی و فردی نیست اگر یک زن به علت بیحجابی به انحراف رود خانوادهاش از هم میپاشد و فرزندان طلاق باقی میمانند که روح و روان این فرزندان پریشان است و آسیبپذیر میشوند گاها در معرض تهدیدات اجتماعی قرار میگیرند به سمت اعتیاد میروند و خلاف میکنند و نهایتاً همه جامعه با آن درگیر است. اما در خانوادهای که حجاب و عفت وجود دارد فرزندی صالح تربیت میشوند که در کانون پرمهر خانواده بوده و با ذهنی آرام به فرایند پیشرفت جامعه کمک میکنند.
بعلاوه زنان محجبه تقرب الهی را به دست میآورد چراکه حجاب برای شارع مقدس بسیار اهمیت دارد و رعایت حجاب راه وصال به باریتعالی را کوتاه میکند. نیز چادر به همراه خود امنیت میآورد بیحجابی باعث میشود افراد بیمبالات برای آنها مزاحمت ایجاد کنند و امنیت روانی اجتماعی آنها را به خطر بیندازند نهایتاً آنکه امروز بیحجابی در جامعه ما که ناشی از الهام گرفتن از فرهنگ غربی است مضراتی را در پی داشته که خلاصه بدان اشاره میکنم.-1بیاعتمادی در خانواده2-جدایی و طلاق3-سست شدن بنیاد خانواده 4-خیانت