خراسان شمالی در چنگال غول اعتیاد
بجنورد زیبا: نزدیکی خراسان شمالی به مرزهای شرقی کشور سبب شده سالانه حجم بالایی از مواد مخدر وارد استان شود. در کنار آن، جا نیفتادن این مورد که مواد مخدر سنتی نیز همانند صنعتی اعتیادآور هستند، موضوع را بیش‌ازپیش حادتر کرده است.
بجنورد زیبا/ معین رضوانی: اعتیاد به مواد مخدر، پدیده‌ای چندوجهی است که عوامل بسیاری من‌جمله مشکلات فرهنگی، اقتصادی و... در گرایش به آن نقش مهم دارند. دراین‌بین، باید توجه داشت که شیوع این پدیده، امری شخصی نبوده و ازآنجایی‌که می‌تواند طیف بسیاری از مردم یک جامعه را به خود درگیر کند، جنبه اجتماعی نیز دارد.
موقعیت جغرافیایی استان خراسان شمالی باعث شده تا اعتیاد به مواد مخدر در آن رشد چشم‌گیری داشته باشد. ازیک‌طرف، قرار گرفتن استان در مسیر ترانزیتی جنوب به شمال کشور مستعد عبور حجم بالایی از مواد قاچاقی واردشده به کشور است و از طرفی دیگر، هنوز بسیاری از مردم به این باور نرسیده‌اند که مواد مخدر سنتی همچون تریاک هم مخدر بوده و می‌تواند زمینه‌ساز اعتیاد به مواد مخدر صنعتی شود.
همه این عوامل دست‌به‌دست هم داده‌اند تا طبق آمار دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان، سن اعتیاد در استان خراسان شمالی به 33 سال برسد، هرچند که طبق گفته یکی از جامعه‌شناسان، این آمار اکنون به حدود 15 سال نزدیک شده است. امری که می‌تواند سبب طغیان انواع آسیب‌های اجتماعی همچون بیکاری، طلاق، کاهش روابط اجتماعی، ناامیدی و یاس و... در میان افراد جامعه شود.
بیکاری، عامل اصلی گرایش به مواد مخدر است
درباره این معضل خانمان‌سوز، گفت‌وگویی با یکی از مدیران کمپ ترک اعتیاد که در بجنورد فعالیت دارد، انجام دادیم که در ادامه می‌خوانیم.
مدیر کمپ ترک اعتیاد دهکده کلبه رهایی در گفت‌وگو با خبرنگار بجنورد زیبا می‌گوید: بیکاری و مشکلات اقتصادی از مهم‌ترین عوامل گرایش به مواد مخدر در جوامع است، به‌طوری‌که تقریباً از هر 50 نفری که به این مرکز برای ترک اعتیاد مراجعه می‌کنند، 45 نفر با مشکلات اقتصادی دست‌وپنجه نرم می‌کنند. افراد بسیاری استفاده از مواد مخدر را بعد از حضور در این مرکز کنار گذاشته‌اند، اما بعد از ترک کمپ، به دلیل مشکلات مالی و نیافتن شغل مناسب مجدد به استفاده از مواد مخدر گرایش پیداکرده‌اند.
بهزاد رحیمی ادامه می‌دهد: سن تقریبی افرادی که در این مرکز بستری می‌شوند، 19 سال به بالا هستند و اغلب این افراد آقا هستند. این افراد که بیشتر به دلیل مصرف شیشه و گَرد به مرکز مراجعه می‌کنند بعد از معاینه توسط کادر درمانی متخصص، پروسه درمانی یک تا 6 ماه آن‌ها آغاز می‌شود.
وی بابیان اینکه در طی این فرآیند درمانی، افراد حق ترک مرکز را ندارند، اضافه می‌کند: با اتمام پروسه درمانی و ترخیص بیماران از این مرکز، ارتباط کارشناسان ما با این افراد قطع نمی‌شود و به‌صورت مداوم با همه آن‌ها در تماس هستیم تا مجدد به سمت مواد مخدر گرایش نیابند.
رحیمی تصریح می‌کند: با توجه به وجود معضل افراد بی‌خانمان و کارتن‌خواب در شهر، از سازمان‌هایی مانند فرمانداری، بهزیستی و... درخواست داریم تا با اختصاص مبالغی به مراکز ترک اعتیاد، سبب اسکان این افراد در مراکز ترک اعتیاد شوند .
سن اعتیاد در خراسان شمالی 15 سال است
در همین رابطه یک جامعه‌شناس در گفت‌وگو با خبرنگار بجنورد زیبا می‌گوید: با احتساب افرادی که به مصرف سیگار گرایش دارند می‌توان گفت که سن اعتیاد در استان حدود 15 سال است. البته خود من بیشتر با افرادی سروکار داشته‌ام که بازه سنی آن‌ها 25 تا 35 سال بوده‌اند. زیرا جوانان معتاد، هنوز به این باور که معتاد هستند نرسیده‌اند و به همین خاطر برای ترک اعتیاد به مراکز درمانی مراجعه نمی‌کنند.
زهرا باهمت بابیان اینکه اعتیاد به مواد مخدر در بین زنان در حال افزایش است، بیان می‌کند: درگذشته این کار قبح اجتماعی بالایی داشت اما امروزه برخی خانم‌هایی که منبع درآمد شخصی دارند و به خود متکی هستند، رو به آشکارسازی آورده‌اند.
وی تصریح می‌کند: بیشترین مواد مخدری که در استان مصرف می‌شوند، مواد مخدر سنتی است. دلیل آن‌هم این است که افرادی استفاده از این مواد را اعتیادآور نمی‌دانند. البته اخیراً استفاده از گُل و ماری جوآنا در بین جوانان بیشتر رواج یافته که دلیل آن را می‌توان، گرایش جوانان به شادی‌های لحظه‌ای و فرار از غم و غصه‌ها برشمرد.
باهمت ادامه می‌دهد: سرخوردگی‌هایی که افراد در جامعه با آن مواجه می‌شوند، نداشتن اوقات فراغت مناسب، ناتوانی به نه گفتن و خیلی از عوامل دیگر همه و همه در گرایش افراد به اعتیاد مؤثر هستند. البته دراین‌بین، نقش مشکلات اقتصادی را نیز نباید نادیده گرفت زیرا افراد بسیاری بوده‌اند که به خاطر مشکلات مالی به سمت مواد مخدر گرایش پیداکرده‌اند. خاصیت آسیب‌های اجتماعی این است که همگی به یکدیگر متصل هستند مثلاً اگر فردی به مواد مخدر گرایش پیدا کند، راه را برای دچارشدن به سایر معضلات اجتماعی همچون طلاق و... هموار می‌کند. درنتیجه باید با اعتیاد به مواد مخدر مقابله کرد تا از بروز سایر آسیب‌های اجتماعی جلوگیری شود.
افزایش 700 درصدی کشفیات پلیس مبارزه با مواد مخدر استان
یکی از کارشناسان پلیس مبارزه با مواد مخدر استان خراسان شمالی در گفت‌وگو با خبرنگار بجنورد زیبا بیان می‌کند: کشفیات امسال ما در مقایسه با سال گذشته 700 درصد افزایش داشته که بیشتر این مواد کشف‌شده، تریاک بوده است.
ستوان مهدی ناصری مقدم ادامه می‌دهد: بیشتر جامعه معتادین استان را میان‌سالان تشکیل می‌دهند که علت آن، جا افتادن فرهنگ استفاده از مواد مخدر در بین این افراد است. البته به این معنا نیست که قشر جوان به استفاده از مواد مخدر گرایش ندارد. امروزه گرایش به استفاده از مواد مخدر نیمه‌صنعتی و صنعتی رو به رشد بوده و استفاده از هروئین و متافتامین در حال افزایش است.
وی تصریح می‌کند: قاچاقچیان مواد مخدر تنها به دنبال کسب سود شخصی خود بوده و برای همین، بسیاری از آنان، حتی پس از دستگیری و زندانی شدن دوباره به این کار روی می‌آورند. قطعاً فردی که به مال‌اندوزی از این راه عادت کرده، نمی‌تواند به‌راحتی آن را کنار بگذارد.
ستوان ناصری مقدم ادامه می‌دهد: جدیداً تولیدکنندگان و قاچاقچیان مواد مخدر، افزودنی‌هایی را به این مواد می‌زنند که آسیب‌رسانی آن را چندین برابر می‌کند.
وی بااینکه کشورهای غربی همیشه شعارهای حقوق بشری سر می‌دهند اما در مقابل تجهیزات پلیس مبارزه با مواد مخدر کشور مارا تحریم می‌کنند می‌افزاید: حدود چهار هزار شهید مبارزه با مواد مخدر در کشور وجود دارد که این نشان‌دهنده عزم نیروهای امنیتی در مبارزه با قاچاقچیان مواد مخدر است.
این کارشناس پلیس مبارزه با مواد مخدر خاطرنشان می‌کند: انجام طرح‌های پیشگیرانه در دستور کار ما قرارگرفته که ازجمله آن‌ها می‌توان به برگزاری کلاس‌های آموزشی در مدارس و مناطق حاشیه شهر، توزیع بروشورهای آموزشی درمیان مردم و ایجاد نمایشگاه‌های مرتبط اشاره کرد که همگی سعی در آشنا کردن مردم به‌ویژه قشر جوان با مضرات این مواد دارد.
ستوان ناصری مقدم می‌گوید: با توجه به هماهنگی‌های صورت گرفته از سمت شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان، اقدامات خوبی در جهت مبارزه با این مواد شکل‌گرفته که برای اثربخشی بیشتر، همکاری‌های بیشتری را از سوی همه دستگاه‌های مربوطه می‌طلبد.
مواد مخدر سنتی در استان کِشت نمی‌شود
دبیرشورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر خراسان شمالی در گفتگو با خبرنگار بجنورد زیبا می‌گوید: با توجه به شیوع شناسی سال 94، سن اعتیاد در استان 33 سال بوده که از میانگین کشوری بالاتر است.
ابوالحسن نجفی بابیان اینکه استفاده از مواد مخدر سنتی در میان مردم استان شیوع بیشتری دارد، ادامه می‌دهد: قبح استفاده از مواد مخدر سنتی در استان شکسته شده و خیلی از افراد، استفاده از این مواد را اعتیادآور نمی‌دانند. البته ما در استان، کِشت مواد مخدر سنتی نداریم و این مواد، از کشورهای دیگر به‌طور قاچاقی وارد خراسان شمالی می‌شود.
وی، بیکاری را یکی از دلایل عمده اعتیاد به مواد مخدر می‌داند و تصریح می‌کند: ما در شورا در حال تدوین طرحی با مضمون توانمندسازی و اشتغال بهبودیافتگان مواد مخدر هستیم که هر یک از دستگاه‌های اجرایی سهم خودش را در مسیر اشتغال‌زایی افراد بهبودیافته انجام دهد.
نجفی بابیان اینکه آمار معتادین استان محرمانه است و نمی‌توان آن را در اختیار رسانه‌ها قرارداد، تصریح می‌کند: نخستین اولویت ما انجام کارهای فرهنگی است، زیرا اگر از گرایش افراد به استفاده از این مواد جلوگیری شود، میل به تقاضا نیز کاهش‌یافته و عرضه آن‌هم کمتر می‌شود. یکی از راه‌های کنترل و کاهش عرضه مواد مخدر در جامعه، برپایی کارزارهای رسانه‌ای است.
دبیرشورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر خراسان شمالی بیان می‌کند: انجام کار فرهنگی زمان‌بر است اما برنامه‌هایی را با همکاری آموزش‌وپرورش، کانون پرورش فکری و برخی سازمان‌های دیگر تدارک دیده‌ایم تا فرهنگ نه گفتن را در میان قشر جوان جامعه رواج دهیم.
وی می‌گوید: باید رسانه‌ها را بسیج کرد تا مخاطرات این مواد را برای مردم جامعه تبیین کنند. همان‌طور که در دوران شیوع ویروس کرونا، رسانه‌ها خطرات این بیماری را برای مردم تبیین کردند، اکنون نیز باید مخاطرات اعتیاد را بیش‌ازپیش برای افراد جامعه تبیین کنند تا از ابتلای هرچه بیشتر مردم به مواد مخدر جلوگیری شود.
به گزارش بجنورد زییا، همان‌طور که در گزارش اشاره شد متأسفانه سن اعتیاد در جوامع به‌خصوص استان خراسان شمالی کاهش‌یافته است. دلیل آن‌هم آن‌طور که کارشناسان بیان داشتند عواملی همچون مشکلات اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و... است. قطعاً یکی از راه‌های مبارزه با این معضل اجتماعی خانمان‌سوز آگاه‌سازی افراد می‌باشد. حال این آگاه‌سازی می‌تواند از طریق رسانه‌های تصویری، شنیداری، مکتوب و... باشد.
استفاده از ظرفیت فضای مجازی برای مبارزه با این معضل را نباید نادیده گرفت. زیرا همان‌طور که میدانیم در این برهه از زمان که فضای مجازی تسلط بیشتری در بین مردم دارد، می‌تواند کمک بزرگی در آگاه‌سازی مردم و مبارزه با این معضل داشته باشد.